Tag: Albania

Czytelnicza podróż – realizacja wyzwania w IV kw. 2023

Posted on 2023-12-31 by Kropla Morza Leave a comment

W ostatnim kwartale tego roku, mimo ambitniejszych planów, udało mi się przeczytać tylko dwie książki w ramach mojego projektu Czytelnicza podróż po świecie. Zaczęłam też trzecią, ale nie udało mi się jej ukończyć, więc pewnie przejdzie na następny rok. Pocieszam się, że te dwie książki to zawsze więcej niż nic.

Posted in Książki, UncategorizedTagged Albania, czytelnicza podróż po świecie, Elif Shafak, Honor, Ismail Kadare, książki świata, Następca, Świat Książki, Turcja, Wydawnictwo LiterackieLeave a Comment on Czytelnicza podróż – realizacja wyzwania w IV kw. 2023

Blue Eye, czyli po albańsku Syri i Kalter

Posted on 2020-04-28 by Kropla Morza Leave a comment

Blue Eye, czyli błękitne oko. Jedna z pierwszych atrakcji Albanii, o których w ogóle usłyszałam. Źródło o krystalicznie czystej wodzie, która przybiera niesamowity turkusowy kolor. Read more

Posted in Albania, Europa, TurystycznieTagged Albania, Blue Eye, cuda przyrody, podróże, podróże zagraniczne, Saranda, urlop, wakacjeLeave a Comment on Blue Eye, czyli po albańsku Syri i Kalter

Bałkany Tour, czyli wakacje w Albanii i nie tylko

Posted on 2019-08-21 by Kropla Morza Leave a comment

Próbuję dziś na szybko podsumować nasze wielkie bałkańskie wakacje, póki jeszcze wspomnienia i emocje są żywe. Postanowiliśmy spędzić nasze wakacje w Albanii, ale po drodze zatrzymaliśmy się jeszcze w Serbii, Macedonii, Grecji, a w drodze powrotnej również w Chorwacji. Było co zwiedzać, ale był też czas na odpoczynek i intensywną produkcję witaminy D₃! Read more

Posted in Albania, Europa, TurystycznieTagged Albania, Bałkany, Belgrad, Blue Eye, Borsh, Butrint, Durres, Golem, Grecja, Jezioro Szkoderskie, Ksamil, Macedonia, podróże, podróże zagraniczne, Przylądek Rodon, Saloniki, Saranda, Serbia, Skopje, Szkodra, Tirana, urlop, wakacjeLeave a Comment on Bałkany Tour, czyli wakacje w Albanii i nie tylko

Szukaj:

Witaj!

Jestem Ania i bardzo się cieszę, że coraz częściej zaglądacie na mojego bloga. Nie lubię stać w miejscu i staram się cały czas rozwijać, podobnie jak mój blog Kropla Morza. W ostatnim czasie coraz bardziej skręca on w tematykę turystyczną i książkową, bo obecnie to moje dwie największe pasje.

Więcej informacji znajdziesz w zakładce “O mnie”.

kroplamorza

Wiosenny spacer w Babich Dołach przy torpedowni.

Jeden z wielu mural na gdańskiej Zaspie. Można c

Fragment Parku Oruńskiego na przedwiośniu. Ziele

Z wczorajszej wycieczki do Centrum Pieniądza NBP

Górki Zachodnie w Gdańsku zimową porą. Byliśc

Amber Sky w Gdańsku - dziś były pewnie piękne

Jeszcze zima, choć od jutra podobno odwilż. Uwie

Zima, zima ❄️❄️❄️ A to moja zimowa mod

Jest listopad (choć sypnęło śniegiem jak zimą

Wczoraj odbyły się ostatnie w tym sezonie zbiory

Jesień w swojej pięknej odsłonie - dużo złoty

Jesień, jesień 🍂🍁 Jeśli słoneczna i such

Gdańskie zoo jest czynne o każdej porze roku i w

Jesień w najpiękniejszych kolorach 🍁🍂🍃

W tym tygodniu kilka razy spotkały mnie piękne w

Korzystałam dziś na maksa z ładnej pogody ostat

Detal z samego rogu Ratusza Głównego Miasta w Gd

Nie pamiętam, czy już dodawałam tu zdjęcie naj

Już nie pamiętam, kiedy ostatni raz byłam w Sop

Osie - mała miejscowość niedaleko bardziej znan

Gdyński klasyk, czyli fontanna na Skwerze Kościu

Na Gdańskim molo w Brzeźnie. Latem rzadko wybier

Wczytaj więcej Obserwuj na Instagramie

Ostatnie wpisy

Czytelnicze podsumowanie 2023 roku

2024-01-14Lubię czytelnicze podsumowania. Swoje, bo pozwalają mi zamknąć pewien rozdział i wrócić pamięcią do najlepszych i najgorszych książek. Przekonuję się wtedy, które naprawdę zapadły mi w pamięć, a które były na tyle nijakie, że nie potrafię sobie nawet przypomnieć ich fabuły czy bohaterów. Lubię też podsumowania innych, bo to dobry sposób na znalezienie wartych przeczytania tytułów lub sprawdzenia, których lepiej unikać. Przepadam też za liczbami, dlatego zawsze przedstawiam trochę moich czytelniczych statystyk. Rok 2023 był dla mnie dobry pod kątem czytelniczym, z przyjemnością sięgałam po różne tytuły, bez zastojów czytelniczych i specjalnego spinania się. Ukończyłam go z 59 książkami, czyli niemal o połowę większą ilością niż w poprzednim roku, gdy przeczytałam 40 pozycji. Cele z 2023 roku Czytelnicze cele na 2023 rok miałam dwa: przeczytać 52 książki w rok oraz 12 książek z różnych krajów świata, z których do tej pory jeszcze nic nie czytałam.Z pierwszego celu wywiązałam się z nawiązką, bo udało mi się przeczytać nawet 59 książek, więc jestem z siebie bardzo dumna. Jeśli chodzi o drugi cel, to zainicjowałam na blogu projekt „Czytelnicza podróż po świecie” i to w jego ramach poznaję książki autorów z całego świata. W 2023 roku udało mi się ich przeczytać 10, czyli o dwie mniej niż zakładałam, choć nadal uważam to za niezły wynik. Wśród przeczytanych w 2023 roku książek po trzy były z Europy (z Rumunii, Czech i Albanii), z Azji (z Turcji, Mongolii i Arabii Saudyjskiej) i z Afryki (z Malawi, Angoli i RPA) oraz jedna z Ameryki Północnej (z Dominikany). Z tych dziesięciu książek najbardziej podobała mi się autobiografia Williama Kamkwamby z Malawi „O chłopcu, który ujarzmił wiatr”. Więcej o niej znajdziecie w tym podsumowaniu. Przeczytałam też jedną książkę Murakamiego z Japonii, ale wcześniej już czytałam powieści z tego kraju, więc nie wliczam jej do swoich osiągnięć w ramach tego wyzwania. Poza projektem, poznając świat, zajrzałam też do reportaży polskich autorów przybliżających życie w Dubaju i Omanie.Obecnie mam na koncie przeczytane 43 książki z różnych krajów świata, co stanowi 22% wszystkich państw. Na bieżąco możecie śledzić moje postępy w zakładce „Czytelnicza podróż po świecie”. Trochę statystyki Podobnie jak w poprzednich latach, w 2023 roku często odwiedzałam gdańskie biblioteki – wypożyczyłam z nich aż 45 tytułów. Tylko dwie książki przeczytałam z własnej półki, w tym jedną, którą wygrałam w konkursie na Instagramie. No i nie kupiłam ani jednej (tzn. jedną odkupiłam do biblioteki, bo niestety deszcz mi ją zalał), więc to raczej zrozumiałe, że niespecjalnie sięgałam na własną półkę. Przeczytałam jedną książkę w wersji elektronicznej i wysłuchałam 10 audiobooków – to chyba mój rekord w tym zakresie, bo zwykle stroniłam od słuchania książek.Zdecydowanie czytanie szło mi lepiej w pierwszej połowie roku. Najwięcej książek w miesiącu – siedem – przeczytałam w lutym, kwietniu i maju. Najsłabsze miesiące to czerwiec, listopad i grudzień, kiedy ukończyłam tylko po trzy pozycje. W tym roku nie trafił mi się przestój czytelniczy, choć były tygodnie, kiedy czytałam bardzo mało, głównie dlatego, że męczyłam się z jakąś książką.Najgrubszym przeczytanym przeze mnie tomem była powieść historyczna „Filary ziemi” Kena Foleta, która miała aż 832 strony. Trochę cieńsze był pierwszy i drugi tom thrillerów Henrika Fexeusa i Camilli Lackberg „Mentalista” i „Kult”, które miały odpowiednio 677 i 694 strony. Ponadto były jeszcze trzy książki, które miały ponad 500 stron – to drugi, trzeci i czwarty tom „Sagi wiejskiej” Kasi Bulicz-Kasprzak. Najcieńsza w tym roku książka to „Następca” albańskiego pisarza Ismaila Kadare, która miała 142 strony. Choć de facto najkrótsza była nowela Marii Konopnickiej „Mendel Gdański”, która miała zaledwie 14 stron, ale aż głupio ją umieszczać w tym zestawieniu. Łącznie w 2023 roku przeczytałam 21 716 stron, co dało średnią grubość książek w tym roku 368 stron. Było to niemal tyle samo, co w poprzednim roku, gdy książka miała średnio 375 stron. Co czytałam w 2023 roku? Najwięcej, bo aż 39 przeczytałam powieści obyczajowych, w tym kilka powieści historycznych oraz 12 kryminałów lub thrillerów. Ponadto cztery zaliczyłam do reportaży lub literatury faktu. Przeczytałam też trzy książki o charakterze autobiograficznym oraz jedną, którą mogłabym zaliczyć do popularnonaukowej. Fabuła siedmiu książek rozgrywała się w Gdańsku. Ponadto jedna osadzona była w Sopocie („Sopockie tango” Tomasza Wendzela) i jedna na Kaszubach („Nieczułość” Martyny Bundy). Te książki z mojego najbliższego regionu umieszczam w specjalnej zakładce na blogu „Gdańskie książki”, którą zainicjowałam właśnie w 2023 roku.Jak co roku, na grafice przedstawiłam kilka najważniejszych liczb z mojego czytelniczego podsumowania 2023 roku. Słabe książki, czy tylko rozczarowania? Czas zatem przejść do poleceń i antypoleceń, ale zaczniemy od tych drugich, żeby mieć to już za sobą.W 2023 roku nie było zbyt wiele słabych książek. Kilka było trudnych i nie zawsze mi pasowały, ale te raczej nie znalazły się w tej kategorii. Inne trochę mnie rozczarowały, bo miałam wobec nich większe oczekiwania – ze względu na autora lub polecenia innych. Jeśli zatem jeszcze ich nie czytaliście i chcecie zaoszczędzić sobie frustracji, to raczej trzymajcie się od nich z daleka. Co zatem mnie rozczarowało? „Marzenia na rozdrożu” Joanna Tekieli Tę powieść czytałam pod koniec marca i na Instagramie napisałam, że ma szanse zostać moją najgorszą książką roku – i to niestety się stało. Dlaczego? Jest strasznie naiwna. Opowiada historię młodej dziewczyny studiującej farmację, która wspólnie z rodzicami mieszka w niewielkim miasteczku. Wraz z wybuchem II wojny światowej Helena marzy o wielkich, bohaterskich czynach, choć jest tylko infantylną panienką z dobrego domu. Do tego zakochuje się w partyzancie, ale wojna jest tu tylko dalekim tłem. Poziom egzaltacji, naiwności i totalnego oderwania od rzeczywistości w tej książce zupełnie nie przypadł mi do gustu. W sumie chyba tylko romantyczne nastolatki mogłyby odnaleźć tu coś dla siebie. „Kratki się pani odbiły” Jacek Galiński To chyba moje największe rozczarowanie mijającego roku. Po trzecią część serii o Zofii Wilkońskiej sięgnęłam z nadzieją na dobrą zabawę, podobnie jak w dwóch poprzednich tomach. Tym razem irytująca staruszka , która znalazła się w areszcie, absolutnie mnie nie porwała. To, co w poprzednich dwóch częściach bawiło, tu stało się jakieś ciężkie i niestrawne. I to tak bardzo, że ledwo doczytałam ją do końca. Charakter Zofii się jeszcze bardziej uwrednił, a kolejne zdarzenia były coraz mniej realistyczne. I choć wiem, że komedia kryminalna rządzi się swoimi prawami, to tu poziom absurdu przekroczył granice mojego pojmowania rzeczywistości. „Kot psuje się od ogona” Katarzyna Zawojska To lekka komedia kryminalna, ale jak się okazało – nie jest to łatwy gatunek. I mimo że moje oczekiwania nie są tu specjalnie wysokie, bo przecież po ten gatunek sięgam głównie dla rozrywki i odprężenia, to nie znaczy, że przełknę każdy koszmarek. Zgodnie z tytułem miałam nadzieję na lekturę z kotem w roli głównej. Co prawda kot o słodkim imieniu Ptyś jest, ale pełni rolę raczej dalszoplanową. Za to na pierwszym planie było wszechobecne słowo „dupa” – zupełnie bez sensu. Panował za to straszny chaos, egzaltacja (znów!) i ciągłe krzyki, które były bardzo męczące. Ogólnie – strata czasu. Moje TOP 10 Dobrych książek w 2023 roku było całkiem sporo, ale tym razem – w przeciwieństwie do 2022 roku – mam swojego absolutnego faworyta. Najlepsze według mnie książki zestawiłam w konkretnej kolejności, choć poza pierwszą dwójką było to bardzo trudne i może nie odzwierciedlać do końca moich preferencji. Być może za miesiąc ułożyłabym je w trochę innej kolejności – po prostu one wszystkie są dla mnie bardzo dobre i godne polecenia. 1. „Gdzie śpiewają raki” Delia Owens „Gdzie śpiewają raki” to piękna, klimatyczna powieść o samotności, pragnieniu miłości i naturze. Kilkuletnia dziewczynka Kya, mieszkająca z rodziną w chatce na bagnach, została najpierw opuszczona przez matkę, a potem przez rodzeństwo. Po zniknięciu pijanego ojca w wieku około 10 lat zostaje zupełnie sama. Każdego dnia uczy się przetrwania i okalającej ją natury. Niewiele jest osób skłonnych jej pomóc, wielu wyśmiewa ją lub chce ją skrzywdzić. Jednak Kya daje sobie radę. Pewnego dnia zostaje jednak oskarżona o zabójstwo chłopaka, miejscową gwiazdę futbolu. Więcej nie zdradzę, ale wiele razy się wzruszałam, gdy Kya jako mała dziewczynka bez opieki i pieniędzy próbowała przeżyć w swojej lichej chatce. Jaką zaradnością się wtedy wykazywała!To mój numer jeden 2023 roku, chyba dlatego, że najbardziej mnie wzruszył i został głęboko w moim sercu. 2. „Dubaj krwią zbudowany” Marcin Margielewski To kolejny przeczytany przeze mnie reportaż Marcina Margielewskiego. Mocno otwiera oczy na tę skrywaną stronę dubajskiego blichtru. Na bezmiar współczesnego niewolnictwa, nieszczęść, tragedii większości pracowników, a nawet ich śmierci skrzętnie ukrywanej lub tuszowanej. Marcin Margielewski pokazuje ten ogrom wyzysku na przykładzie konkretnych ludzi. Budowniczymi dubajskich monumentalnych budynków są najczęściej najubożsi z Indii, Pakistanu czy Bangladeszu. Jedni sprzedają nerkę, inni zapożyczają się u rodziny lub szemranych osób, żeby przyjechać do pracy w ZEA z olbrzymim długiem do odpracowania i kilkukrotnie mniejszą pensją niż obiecywana. Naprawdę ciężko uwierzyć, że to wszystko ma miejsce w XXI wieku! Dlatego polecam każdemu przeczytanie tej książki, choć zmieni to Wasz pogląd na Dubaj i to zdecydowanie nie na korzyść! 3. „Mentalista” Henrik Fexeus, Camilla Läckberg „Mentalista” to niemal 700 stronicowy kryminał pary szwedzkich autorów. Opowiada historię mentalisty, performera, który opiera swoją sztukę na psychologicznym rozumieniu mowy ciała i ludzkich zachowań. Zostaje on wciągnięty do policyjnego śledztwa, gdy zostaje znaleziona skrzynia ze zwłokami młodej kobiety przekutej mieczami, jak w pokazie iluzji. Kim zatem jest morderca? Oczywiście więcej Wam nie zdradzę, ale warto sięgnąć po ten kryminał, jak i drugą część „Kult”. 4. „Filary ziemi” Ken Folet „Filary ziemi” to wspaniała średniowieczna uczta. Ta wielka (831 stron drobnym druczkiem) epicka powieść rozgrywa się w Anglii w XII wieku w czasie walk o tron. Cała akcja rozgrywa się wokół budowy katedry w Kingsbridge, do czego doszło za sprawą brata Philipa. Jednak budowa napotyka na różne trudności – a to brak pieniędzy, a to zawalenie się dachu, a to spiski różnych możnych ówczesnego świata. Nie brakuje tajemnic, silnych kobiet, wzlotów i upadków. Mimo objętości powieść pochłania! A na dodatek ma kolejne tomy, ale one jeszcze przede mną. 5. „Mężczyzna imieniem Ove” Frederik Backman Ta powieść to prawdziwa perełka, gdzie ironia i wzruszenie nieustannie się przeplatają. Główny bohater, Ove, to oschły, skłonny do narzekania i trzymający się swoich zasad starszy pan, który wydaje się być typowym „staruchem” niezbyt przyjaznym światu. Ale gdy poznajemy go lepiej, odkrywamy jego wielką wrażliwość, czułość i tajemniczą historię, która ukształtowała jego charakter. Backman przedstawia nam Ove’a w sposób tak autentyczny, że nie możemy go nie pokochać mimo jego skomplikowanej i na pierwszy rzut oka nieprzyjemnej osobowości. Poprzez humor, ironię i niezwykłe sytuacje, autor bawi i wzrusza jednocześnie. Książka dotyka również ważnych tematów, takich jak samotność, utrata bliskich i empatia. Przez historię Ove’a zaczynamy dostrzegać, że za pozornie zgorzkniałą i złośliwą osobą może kryć się ogromne serce gotowe do miłości i poświęceń.Frederik Backman jest moim zeszłorocznym objawieniem. Oprócz „Mężczyzny imieniem Ove” przeczytałam również „Niespokojni ludzie” tego autora. Obie pozycje polecam. 6. „Sopockie tango” Tomasz Wandzel Powieść ma formę pamiętnika Anny, który po jej śmierci czyta córka. Poznaje ona życie matki od 1967 roku, która jako niespełna 18-latka zostaje sierotą. Przeprowadza się wówczas z Warszawy do Sopotu do ciotki, która opiekuje się nią i nowo narodzoną siostrą. Czytanie o życiu w czasach PRL bardzo mnie zafascynowało, a książka zostawiła niedosyt i mam nadzieję, że wkrótce ukaże się kolejna część opisująca dalsze losy Anny. 7. „Z miłości? To współczuję” Agata Romaniuk To drugi reportaż w moim zestawieniu. Agata Romaniuk opowiada o życiu w Omanie, które jest diametralnie różne niż w Europie. Szczególnie inaczej postrzega się małżeństwo i sprawy damsko-męskie, bo głównie o tym jest ten reportaż. Autorka mieszkała w Omanie ze swoim mężem, stąd miała okazję poznać tamtejsze warunki życia. I choć ta książka nie spełnia wymagań mojego projektu „Czytelnicza podróż po świecie”, bo nie jest napisana przez omańskiego autora, to i tak zapewnia niesamowitą podróż do tego kraju. 8. „Trzynasta opowieść” Diane Setterfield Dla mnie była to czytelnicza uczta. W powieści poznajemy niespiesznie autobiograficzną opowieść Vidy Winter, poczytnej autorki, która przekazuje ją niepozornej pracownicy antykwariatu. U schyłku swojego życia przenosi nas ona na angielską prowincję. Atmosfera starego domu, a właściwie dwóch, sprzyja snuciu pełnej tajemnic historii, która z każdym ujawnionym fragmentem zadziwia i wciąga nas coraz bardziej. Takie gotyckie powieści to ja lubię. Przypomina mi ona czytaną również w 2023 roku „Rebekę” Daphne du Maurier czy choćby „Tajemniczy ogród” Frances Hodgson Burnett. 9. „Klub czytelniczy dla samotnych serc” Sara Nisha Adams To powieść dla miłośników książek, która niebezpiecznie wydłuża listę tytułów do przeczytania! To bardzo ciepła opowieść o tym, jak książki wpływają na nasze życie, ale też jak pomagają nawiązywać relacje międzyludzkie. Poznajemy wdowca Mukesza i nastoletnią Aleishę, którzy spotykają się w lokalnej bibliotece i pomimo różnicy wieku i doświadczeń nawzajem sobie pomagają. Płyniemy z nimi przez osiem, a właściwie dziewięć powieści, z których w zależności od czytelnika można wyciągnąć inne wnioski lub przeżyć różne emocje. I to jest piękne!Jeśli jesteście już po lekturze „Klubu czytelniczego dla samotnych serc”, to ciekawa jestem, ile ze wspomnianych w tej książce powieści przeczytaliście wcześniej? Albo później? 😉 Ja znałam wcześniej „Rebekę” Daphne du Maurier, „Małe kobietki” Luisy May Alcott i „Chłopca z latawcem” Khaleda Hosseiniego. I co ciekawe, przeczytałam je całkiem niedawno, a dwie pierwsze w 2023 roku! 10. „Labirynt” Piotr Borlik Akcja „Labiryntu” rozgrywa się w Trójmieście, więc już za sam ten fakt ma u mnie plus. Ale to nie jedyny powód, dla którego ta książka znalazła się na mojej liście Top 10. Piotr Borlik mistrzowsko tworzy atmosferę pełną zagadek, które pojawiają się w najbardziej niespodziewanych miejscach Trójmiasta. To opowieść o psychopacie zmuszającym Tomasza do rozwiązywania kolejnych zagadek, ale również podróż w przeszłość do tragicznych wydarzeń sprzed lat. Co jedno ma wspólnego z drugim? Oczywiście nie zdradzę, ale mam nadzieję, że sami się przekonacie! Czytelnicze cele na 2024 rok Jak się przekonałam, dobrze jest postawić sobie jakieś wyzwanie, bo jednak ono trochę bardziej motywuje do działania. Zatem w 2024 roku nie odpuszczam i nadal będę chciała przeczytać 52 książki w rok. Dodatkowo będę kontynuowała mój projekt „Czytelnicza podróż po świecie” i będę chciała poznać 12 nowych krajów z całego świata, z których jeszcze nic nie czytałam. No i nie zapomnę o moim najbliższym regionie, czyli będę sięgać po książki z Gdańska lub okolic.A jak czytelniczo wypadł u Was 2023 rok? Co udało się Wam osiągnąć? A może jakaś książka szczególnie Was zachwyciła lub rozczarowała? A może przekroczyliście swoją strefę komfortu i przeczytaliście jakąś książkę z kategorii, do której do tej pory nie sięgaliście? [...] Read more...

Czytelnicza podróż – realizacja wyzwania w IV kw. 2023

2023-12-31W ostatnim kwartale tego roku, mimo ambitniejszych planów, udało mi się przeczytać tylko dwie książki w ramach mojego projektu Czytelnicza podróż po świecie. Zaczęłam też trzecią, ale nie udało mi się jej ukończyć, więc pewnie przejdzie na następny rok. Pocieszam się, że te dwie książki to zawsze więcej niż nic. „Honor” Elif Shafak – Turcja Wydawnictwo Literackie, 2013, 500 stron „Taka jest ludzka natura, że najbardziej nienawidzimy tych, których najbardziej kochamy”. Powieść „Honor” Elif Shafak porusza kwestię honorowych morderstw praktykowanych w niektórych kręgach kulturowych. Poznajemy historię turecko-kurdyjskiej rodziny, która wyjechała do Londynu. Tam jednak ojciec porzuca żonę i trójkę dzieci. Dorastający syn Iskander czuje się odpowiedzialny za honor rodziny, a szczególnie matki. Nie podoba mu się, że poznała innego mężczyznę. Co z tego wyniknie? To zostawię Wam do sprawdzenia. Mnie podobało się kilkupokoleniowe spojrzenie na tę historię i różnorodne wątki. Jak w sadze rodzinnej przenosiły nas one na przemian z tureckiej prowincji do Istambułu i Londynu. A jeśli dodamy do tego dość zaskakujące zakończenie, to otrzymamy całkiem zgrabną powieść. „Następca” Ismail Kadare – Albania Wydawnictwo Świat Książki, 2008, 142 strony „Aby cokolwiek zrozumieć z tego kraju pogrążonego w paranoi, trzeba samemu być trochę paranoikiem”. Powieść „Następca” jest oparta o prawdziwe wydarzenia w Albanii z 1981 roku. W tajemniczych okolicznościach zginął następca ówczesnego dyktatora Envera Hodży. Oczywiście w książce nie jest on wymieniony z prawdziwego nazwiska. Niemniej do dziś podobno ta tajemnicza śmierć nie została wyjaśniona. W powieści kluczymy między domysłami, co tak naprawdę się stało – czy następca popełnił samobójstwo, czy może jednak ktoś go zamordował? Kto mógłby to zrobić? Śledztwo w komunistycznym, totalitarnym kraju nieraz mrozi krew w żyłach, a szeroko zakrojona propaganda i wszechobecny strach w pełni oddają atmosferę tamtych czasów. Mimo interesującej fabuły ogólnie powieść średnio mi się podobała. Podsumowując, w ramach mojego wyzwania „Czytelnicza podróż po świecie” w ostatnim kwartale 2023 roku udało mi się przeczytać tylko dwie książki, co daje łącznie 10 książek w tym roku z różnych stron świata. To, co przeczytałam w pierwszym kwartale tego roku, sprawdzicie tutaj, a podsumowanie drugiego i trzeciego kwartału znajdziecie tutaj. Na koniec 2023 roku mam na koncie łącznie 43 książek z różnych krajów, co stanowi 22% wszystkich państw świata. Wśród przeczytanych książek najwięcej jest z krajów Europy – 21 sztuk, 8 z Azji, 6 z Afryki, 4 z Ameryki Północnej i po 2 z Ameryki Południowej oraz Australii i Oceanii. Aktualny stan wyzwania zawsze możecie sprawdzić tutaj. Mam nadzieję, że 2024 rok otworzy przede mną dalsze czytelnicze podróże! Ciekawa jestem, czy zachęciłam Was do sięgnięcia po powieści z różnych niezbyt popularnych krajów świata? A może coś już czytaliście i chcecie polecić? Czekam na Wasze propozycje! [...] Read more...

Piwnica Romańska w Gdańsku – Krople Gdańska cz. 9

2023-11-27Piwnica Romańska to stosunkowo mało znany zabytek w Gdańsku dostępny dla zwiedzających od końca 2014 roku. Mimo to warto go zobaczyć, bo skrywa szereg ciekawych tajemnic. Dlatego zabieram Was dziś do gdańskich podziemi. To ósmy wpis z cyklu „Krople Gdańska” na blogu. Ponieważ kocham moje miasto, to chcę Wam trochę je przybliżyć. W zamyśle są to artykuły opisujące najciekawsze miejsca i rzeczy w Gdańsku, warte zobaczenia czy odkrycia. Większość z nich nigdy nie znajdzie się w żadnym przewodniku, wiele nie jest dobrze znanych nawet gdańszczanom. A niektóre są bardzo typowe – to dla tych, którzy dopiero odkrywają Gród nad Motławą. Część to rzeczy stare, inne dopiero co powstały. Część atrakcji jest dla całych rodzin, inne zaciekawią raczej dorosłych. To co, zwiedzamy Gdańsk razem? W ramach cyklu powstało do tej pory osiem artykułów: Najlepsze place zabaw dla dzieci Czy Jarmark Dominikański może się podobać? Zimą nad morze? Zbiornik Stara Orunia Co zobaczyć z dzieckiem w Gdańsku? 15 najlepszych atrakcji Najbardziej turystyczna trasa zwiedzania Gdańska z mapką i opisem 10 ciekawostek o Muzeum Bursztynu w Gdańsku Gdańskie zoo. Oprócz tego na blogu znajdziecie jeszcze dwa inne artykuły o Gdańsku, które nie wchodzą w skład cyklu „Krople Gdańska”, gdyż powstały, zanim ten pomysł pojawił się w mojej głowie: o Wyspie Sobieszewskiej i fokach, o Zbiorniku Wody Kazimierz na Wyspie Sobieszewskiej i śluzie w Przegalinie. Jak trafić do Piwnicy Romańskiej? Mimo że ten zabytek znajduje się w samym centrum Gdańska, to łatwo go przeoczyć. Wejście do niego znajduje się na Placu Dominikańskim, pomiędzy Halą Targową a Klasztorem Dominikanów. W tym miejscu znajduje się nieduży targ, a wejście do muzeum znajduje się w jednym z zielonych pawilonów z napisem Muzeum. Gdybyście zwiedzali Gdańsk zgodnie z moją propozycją, na pewno będziecie koło niej przechodzić. Trochę historii Piwnica była fragmentem XIII-wiecznego kościoła św. Mikołaja, który później został przekazany Dominikanom. Świątynia znajdowała się wówczas na miejscu obecnej Hali Targowej, gdzie teraz na dolnym poziomie możecie zobaczyć ekspozycję fundamentów pierwszego kościoła św. Mikołaja. Ponieważ królował wtedy styl romański w architekturze, stąd dzisiejsza nazwa zabytku – Piwnica Romańska. W XIV wieku kościół stał się za mały dla rozrastającego się pod panowaniem Krzyżaków miasta i tuż obok zbudowano nowy, który stoi do dziś. Jest jednym z niewielu budowli ocalałych z pożogi Gdańska w 1945 roku. To właśnie Dominikanom z kościoła św. Mikołaja zawdzięczamy tradycję Jarmarku Dominikańskiego, który organizowany jest od 1260 roku. Sama piwnica Romańska została odkryta całkiem niedawno, bo na przełomie 2005 i 2006 roku, a udostępniona zwiedzającym na koniec 2014 roku. Ze względu na wiek, obecnie jest jednym z najcenniejszych zabytków architektonicznych w Gdańsku. W wyniku prowadzonych na tym terenie prac archeologicznych odkryto nie tylko Piwnicę Romańską, będącą najstarszym zachowanym wnętrzem w Gdańsku, ale także średniowieczną osadę i cmentarz. Zwiedzanie Piwnicy Romańskiej Zwiedzanie Piwnicy Romańskiej odbywa się w niewielkich grupach, maksymalnie 10-osobowych, z przewodnikiem i trwa około 30 minut. Nie jest możliwe wejście tam na wózku inwalidzkim i z wózkiem dziecięcym. Na początku, po zejściu do podziemi, zobaczymy film pokazujący animację terenów, na których znajdował się pierwszy kościół św. Mikołaja i do którego należała zwiedzana piwnica. Pełniła ona kiedyś funkcje kuchni i jadalni. Najefektowniejszym pomieszczeniem muzeum jest właśnie refektarz, czyli klasztorna jadalnia. Jest on atrakcyjnie podświetlany na różne kolory. W muzeum są również wyeksponowane różne znaleziska z tego terenu, takie jak naczynia, biżuteria, medaliki i inne rzeczy osobiste należące do ówczesnych gdańszczan. Ossuarium W muzeum znajduje się również ossuarium, czyli miejsce, gdzie składowano kości zmarłych. Kiedyś chowano zmarłych w kościołach, ale gdy zaczynało brakować miejsca, to starsze groby opróżniano, a kości składano właśnie w ossuariach. To w Piwnicy Romańskiej pochodzi z XVI i XVII wieku. Podczas badań archeologicznych znaleziono łącznie w trzech ossuariach ponad 100 tysięcy kości należących do ponad 3 tysięcy osób! Informacje praktyczne Adres: Piwnica Romańska – Oddział Muzeum Archeologicznego w Gdańsku pl. Dominikański 1 80-844 Gdańsk tel. 508 816 502 Godziny otwarcia: Muzeum otwarte jest od wtorku do niedzieli w godzinach 10:00–17:00. W poniedziałki – nieczynne. Nieczynne także w większość dni świątecznych w roku – warto wcześniej sprawdzić na stronie muzeum. Zwiedzanie odbywa się co 30 minut w maksymalnie 10-osobowych grupach. Warto wziąć pod uwagę, że ze względu na specyfikę historycznej budowli, muzeum nie jest dostępne dla wózków dziecięcych i inwalidzkich (zejście schodami do podziemi i wąskie niektóre przejścia). Bilety: Normalny: 10 zł Ulgowy: 7 zł Ulgowy dla dzieci i młodzieży do 16 roku życia: 1 zł Bezpłatny wstęp przysługuje dzieciom do lat 7. W niedzielę wejście jest bezpłatne dla wszystkich. Ponadto bezpłatny wstęp umożliwia Gdańska Karta Turysty z pakietem “Odkrywca” lub “Odkrywca Premium”, a także Gdańska Karta Mieszkańca (bezpłatne wejście raz w roku). Metropolitalna Karta do Kultury uprawnia do zwiedzania ulgowego. Bilety normalne i ulgowe można kupić w kasie muzeum lub online – tam można zarezerwować wejście na konkretną godzinę. Pozostałe bilety (bezpłatne, rodzinne itp.) są dostępne wyłącznie w kasie muzeum. Podsumowanie Dziękuję, że poświęciliście czas na odkrycie tajemnic Piwnicy Romańskiej w Gdańsku razem ze mną. 🙂 To fascynujące miejsce pełne historii, której ślady można odnaleźć w każdym zakamarku. Mam nadzieję, że ten wpis dostarczył Wam ciekawych informacji i zainspirował do dalszych poszukiwań. A co Wy myślicie na temat tego niecodziennego miejsca? Mieliście okazje zajrzeć do tego niezwykłego zakątka? Czekam na Wasze komentarze – może razem odkryjemy jeszcze więcej fascynujących faktów związanych z historią Gdańska? [...] Read more...

Góra Markowca w Rumi – nowa wieża widokowa

2023-11-13W okolicach Trójmiasta pojawił się nowy punkt widokowy. Góra Markowca w Rumi stała się ostatnio popularnym miejscem, a to za sprawą nowej, niebanalnej wieży widokowej. Rozciągają się z niej piękne widoki na m.in. na morze, czy port w Gdyni. Jest to jedna z najbardziej malowniczych wież widokowych w całym regionie. Jak dojechać? Góra Markowca znajduje się w Rumi w województwie pomorskim, kilkanaście kilometrów za Gdynią. Można dojechać tam samochodem, rowerem, trójmiejską kolejką SKM oraz oczywiście dojść pieszo. Zmotoryzowani mogą dojechać na niewielki, bezpłatny parking od strony ulicy Młyńskiej w Rumi. Stamtąd na górę można wejść specjalnie przygotowanymi schodami w około 10 minut. Dojazd samochodem spod Dworca PKP Gdynia Główna powinien zająć około 25 minut (w zależności od dnia i pory roku). Rowerem możecie wjechać na samą górę specjalnie przygotowanymi ścieżkami rowerowymi – o ile oczywiście pozwoli Wam na to Wasza kondycja. Kolejką SKM z Dworca PKP Gdynia Główna dojedziecie do przystanku Rumia w około 30-35 minut, z Gdańska Głównego zajmie Wam to około godziny. Od kolejki do Góry Markowca dojdziecie w około 15 minut (to około 1 km). Pieszo dojdziecie oczywiście od strony kolejki, jak wspomniałam powyżej, ale też z Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Ciut historii Góra Markowca wznosi się na wysokość 92 m n.p.m. Jej nazwa pochodzi od dawnych właścicieli: Franza Markowca, a następnie Stefana Markowca. Góra Markowca zasłynęła silną obroną podczas II wojny światowej. W 1945 roku odbyły się w tym miejscu zaciekłe walki pomiędzy Niemcami a wojskami alianckimi. Dziś można zobaczyć tutaj fragmenty fortyfikacji do obrony przeciwlotniczej. Znajdują się tu pozostałości niemieckiej baterii przeciwlotniczej. Na samej górze, jak i w jej okolicach w XX wieku prowadzone były prace archeologiczne, które doprowadziły do ustalenia, że istniała tu starożytna osada kultury pomorskiej, tzn. mniej więcej z VII-VI w. p.n.e. Kultura pomorska jest nazywana też kulturą urn twarzowych, ponieważ zmarłych palono, a ich prochy przechowywano w glinianych urnach, na których schematycznie przedstawiano ludzkie twarze. Kilka skrzynek z takimi urnami znaleziono właśnie w okolicy Góry Markowca (więcej dowiecie się tutaj). Rewitalizacja Góry Markowca Rewitalizacja tego terenu rozpoczęła się w 2021 roku. Podawano już kilka dat zakończenia tej inwestycji, a ostatnia mówi o listopadzie bieżącego roku. Jednak oficjalne otwarcie nastąpi dopiero na wiosnę 2024 roku. Niemniej latem 2023 roku większość najważniejszych atrakcji, w tym sama wieża widokowa, była już ukończona. Atrakcje na Górze Markowca Wieża widokowa ze ścianką wspinaczkową Wieża jest bardzo nowoczesna i sięga wysoko ponad szczyty okolicznych drzew, a ponieważ jest umiejscowiona na górze, więc rozpościerają się z niej naprawdę piękne widoki z różnych stron. Najciekawszy jest widok na Gdynię z jej portem i stoczniami, na morze, gdzie często można wypatrzeć przepływające statki, a przy dobrej pogodzie można zobaczyć nawet Hel. Po przeciwnej stronie widzimy dolinę rzeki Zagórzanki z dzielnicą Szmelta i lasami Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Wejście na wieżę widokową jest bezpłatne, choć dziwić mogą zamontowane bramki. Ze względów bezpieczeństwa mają one ograniczać ilość osób mogących jednocześnie przebywać na wieży do 50 osób. Bramki będą też zamknięte, jeśli znajdujące się na górze czujniki wskażą na wiatr wiejący z prędkością powyżej 60 km/h. Na dolnej części konstrukcji zamontowana została imponująca ścianka wspinaczkowa, ale korzystać będzie z niej można tylko z asekuracją. Teren rekreacyjny Rewitalizacja Góry Markowca miała doprowadzić do powstania przyjemnego terenu rekreacyjnego dla mieszkańców i turystów. I faktycznie tego dokonała. U podnóża wieży mamy mały plac zabaw dla dzieci wraz z małpim gajem i tyrolką. Na górę prowadzą schludne schody, a po drodze możemy zatrzymać się w kilku punktach widokowych, żeby odpocząć i podziwiać okolicę. Jest tu też ścieżka edukacyjna i wspomniane wcześniej pozostałości niemieckiej baterii przeciwlotniczej. Znajdziemy także kilka miejsc na ogniska, amfiteatr oraz specjalną trasę dla kolarstwa górskiego. Ma powstać również tor saneczkowy. U podnóża góry, przy ul. Młyńskiej widać (najpierw raczej słychać) przepływający strumień Zagórska Struga, który kiedyś zasilał nieczynny już młyn (we wrześniu był on na sprzedaż!). Rzeka wypływa z niedalekiego jeziora Marchowo pod Koleczkowem i ma około 28 km długości. W okolicy jest też kilka ścieżek turystycznych prowadzących przez Trójmiejski Park Krajobrazowy. Podsumowanie Byliśmy na Górze Markowca na początku września tego roku i zainteresowanie tym terenem było dużo. Nic dziwnego, bo to nie tylko okazja do podziwiania widoków, ale również świetna forma aktywnego spędzania czasu – samo wejście schodami na górę ćwiczy kondycję :). To również świetne miejsce dla miłośników przyrody, historii, fotografów czy po prostu poszukujących chwili spokoju. Myślę, że warto odwiedzić je o różnych porach roku – zimą, gdy cała okolica pokryta jest białym puchem, wiosną, kiedy przyroda budzi się do życia, latem, kiedy wszystko wokół pełne jest intensywnych barw oraz teraz jesienią, kiedy drzewa przeobrażają się w paletę złota i pomarańczy. Jeśli będziecie mieli okazję, koniecznie odwiedźcie wieżę widokową na Górze Markowca. Jeśli będziecie w okolicy np. w Aquaparku w Redzie czy w niedalekim Lemur Parku, to na pewno warto uzupełnić taką wycieczkę o ten punkt widokowy. Ciekawa jestem, czy zachęciłam Was do odwiedzenia tego miejsca? Lubicie takie punkty widokowe? A może już byliście na tej nowej wieży widokowej? Dajcie znać! [...] Read more...

Książki z różnych stron świata – realizacja wyzwania w II i III kwartale 2023

2023-11-04Moje wyzwanie “Czytelnicza podróż po świecie” w ostatnich dwóch kwartałach powoli posuwało się do przodu, choć nie tak szybko, jakbym sobie tego życzyła. Myślę jednak, że warto Wam pokazać, co udało się przeczytać z różnych stron świata. Po ostatnich sześciu miesiącach tego roku mogę dopisać sobie cztery nowe kraje, które poznałam, czytając książki autorów z nich pochodzących. Dwa z nich są dla mnie bardzo egzotyczne – Malawi, które leży w Afryce i Dominikana zaliczana do Ameryki Północnej. Ponadto przeczytałam dwie pozycje europejskie: z Rumunii i Czech. Książki z różnych stron świata „Dlaczego kochamy kobiety” Mircea Cartarescu – Rumunia Wydawnictwo Czarne, 2008, 174 stron „Nic się nie da zrobić, żeby mieć styl. Ponieważ stylu się nie ma, stylem się jest. On jest zapisany tam, w mechanizmie kręgów twojego kręgosłupa, w dynamice fluidów twego ciała, w błysku światła twojej aksamitnej źrenicy. W mądrości twojego umysłu, który idzie do przodu, gdy wszechświat idzie do przodu, i cofa się, gdy wszechświat się cofa.” „Dlaczego kochamy kobiety” Mircea Cartaescu to zbiór opowiadań, których motywem przewodnim – jak łatwo się domyślić – są kobiety. Są tu opowiadania o miłości młodzieńczej, romantycznej, zmysłowej, przebrzmiałej, znudzonej, nieziemskiej i wiele innych. Każde z nich niesie pewien ładunek emocji związanych z kobietami i uczuciami do nich. A ostatnie, tytułowe opowiadanie jest właściwie wyliczeniem mnóstwa powodów, dla których kobiety są kochane. Ta książka była dla mnie pewnym wyzwaniem, bo nie jestem zwolenniczką krótkich form, ale – jak to się mówi – wyszłam ze swojej strefy komfortu i dałam radę. „Krótki i niezwykły żywot Oscara Wao” Junot Diaz – Dominikana Wydawnictwo Znak, 2009, 302 strony „Akurat te zmiany, które zmieniają wszystko, nigdy nie są zmianami upragnionymi”. W podróż po Dominikanie zabrał mnie Junot Diaz w swojej powieści „Krótki i niezwykły żywot Oscara Wao”. Opowiada ona historię młodego nieatrakcyjnego chłopaka Oscara, trochę dziwaka, który wciąż się zakochuje i marzy o kobietach. Tak naprawdę, to historia całej jego rodziny, sięgająca wiele lat wstecz. Związana jest ona z klątwą “fuku”, w którą na Dominikanie ciągle się wierzy. Początek powieści był dla mnie dość ciężki. Trudno się ją czytało, gdyż co chwila były hiszpańskojęzyczne wtrącenia, na szczęście tłumaczone, ale wybijające mnie z rytmu czytania. Później jednak historia Oscara mocno się rozwinęła i bardzo mnie wciągnęła, a hiszpańskie słówka trochę odświeżyły moją szczątkową znajomość hiszpańskiego. 😉 Oprócz dziejów rodziny, niezwykle cenna jest dla mnie warstwa społeczno-historyczna. Pozwala ona, choć częściowo, poznać historię Dominikany, która w XX wieku obfitowała w terror i zbrodnie. „O chłopcu, który ujarzmił wiatr” William Kamkwamba, Bryan Mealer – Malawi Wydawnictwo Drzewo Babel, 2010, 320 stron „Afrykanie codziennie naginają to, co mają – a jest tego niewiele – do swojej woli. Wykazując inwencję twórczą, stawiają czoło wyzwaniom, jakie rzuca Afryka. To, co świat postrzega jako śmiecie, Afryka przetwarza. Tam, gdzie świat widzi stare odpadki, Afryka widzi odrodzenie”. Od razu mogę powiedzieć, że czytelnicza podróż do upalnego Malawi była jedną z najbardziej ekscytujących. Poznałam autobiografię młodego Williama Kamkwamby „O chłopcu, który ujarzmił wiatr”. William jako dziecko bardzo interesował się działaniem różnych urządzeń, w szczególności radia. Odkrywał prawa fizyki, głównie dotyczące elektryczności, eksperymentując z tym co miał. A miał niewiele, bo pochodził z dalekiej afrykańskiej wioski, gdzie zdarzały się klęski głodu. Udało mu się ukończyć jedynie szkołę podstawową, bo na więcej nie było stać jego rodziców. Nie przeszkodziło mu to w samodzielnym zbudowaniu wiatraka, który dostarczał prąd do jego domu. Dzięki temu stał się sławny – najpierw lokalnie w wiosce i okolicach, potem w całym kraju, a nawet Afryce. To dzięki niemu po kilku latach otrzymał szansę kontynuowania nauki. Miał okazję występować również na scenie TED. Trzeba jeszcze zwrócić uwagę, że to wszystko działo się zaledwie kilka lat temu, bo niestety w malawijskich wioskach dostęp do prądu jest rzadkością, a nawet gdy jest, to częste są przerwy w jego dostawach. Więcej znajdziecie w poście na moim książkowym Instagramie KroplaMorzaCzyta. „Nieznośna lekkość bytu” Milan Kundera – Czechy Wydawnictwo W.A.B., 2013, 384 strony „Ale człowiek, ponieważ dane mu jest tylko jedno życie, nie ma żadnej możliwości, by sprawdzić hipotezę za pomocą doświadczenia, i dlatego nigdy się nie dowie, czy powinien był, czy też nie powinien usłuchać głosu instynktu”. Przeczytanie „Nieznośnej lekkości bytu” Milana Kundery zbiegło się w czasie ze śmiercią autora w lipcu bieżącego roku. Ta pozycja to niewątpliwie klasyka czeskiej literatury, choć ja się trochę z nią przemęczyłam. Za dużo w niej filozofii i głębokich rozmyślań nad życiem. Bohaterowie wciąż zastanawiają się nad tym, w jaki sposób naszym życiem rządzi przypadek. I o ile, ten ostatni problem jest bardzo ciekawy i sama się nad nim nieraz zastanawiałam, to powieść średnio mi podeszła. Krótko mówiąc – to nie moje klimaty. Tę książkę również doceniam za kontekst społeczno-polityczny. Akcja osadzona jest w Czechosłowacji po 1968 roku. Główny wątek skupia się na Tomaszu, lekarzu i kobieciarzu, który w niewielkim miasteczku przypadkiem poznaje Teresę. Wiąże się z nią, choć nie przeszkadza mu to, w kontynuowaniu intymnej znajomości ze swoją długoletnią kochanką Sabiną. Do kompletu poznajemy również zakochanego w Sabinie Franza. Podsumowując – to dla mnie była trudna książka i gdyby nie moje wyzwanie, to pewnie nie dobrnęłabym do jej końca. „Czytelnicza podróż po świecie” – realizacja wyzwania w II i III kwartale 2023 roku Wydaje się, że odkrywanie literatury z różnych stron świata otwiera drzwi do niezliczonych możliwości i perspektyw. Książki są nie tylko oknem na świat, ale także mostem łączącym nasze różnice. Każda historia, każdy bohater, każdy opisany kawałek ziemi stanowi pretekst do rozwinięcia dyskusji. Dlatego uważam za tak ważne, abyśmy nie tylko czytali te książki, ale również dzielili się nimi z innymi. Dyskusje na temat różnych kultur, doświadczeń i perspektyw zawartych w tych dziełach mogą prowadzić do wzajemnego zrozumienia i poszerzenia horyzontów. Tym razem nie mam wątpliwości, która z przeczytanych książek podobała mi się najbardziej – jest to zdecydowanie „O chłopcu, który ujarzmił wiatr”. Łączy w sobie ciekawość nauki i świata oraz pokazuje egzotyczne dla mnie miejsca, czyli jest kwintesencją mojego projektu „Czytelnicza podróż po świecie”. W 2019 roku powstał nawet na jej podstawie film, który – o ile się nie mylę – można obejrzeć na Netflixie. Podsumowując, w ramach mojego wyzwania „Czytelnicza podróż po świecie” w drugim i trzecim kwartale 2023 roku udało mi się przeczytać cztery książki z trzech kontynentów. To, co przeczytałam w pierwszym kwartale tego roku, sprawdzicie tutaj. Od początku roku mam więc przeczytanych osiem pozycji, czyli na ostatni kwartał zostały mi cztery, aby wypełnić założoną na ten rok ilość. Na koniec III kwartału 2023 roku miałam na koncie łącznie 41 książek z różnych krajów świata i jestem gotowa na dalsze czytelnicze podróże! Aktualny stan wyzwania zawsze możecie sprawdzić tutaj. Ciekawa jestem, czy zachęciłam Was do przeczytania którejś z tych książek? A może macie do polecenia jakąś interesującą książkę z egzotycznego literacko kraju? Czekam na Wasze opinie i propozycje! [...] Read more...